Αετοχώρι – Τραβέρσα «Βίσογκραντ» - «Κοιλάδα Πυροβόλων» – Κορ

[Μήτρου Τάκης]

Όρος Πίνοβο.
Κεντρική Μακεδονία.
Νομός Πέλλας. Αλμωπία.

Με τους συναδέλφους Λιγνιτωρύχους στα μονοπάτια του Πίνοβου. (5 Μαΐου 07).

ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Αετοχώρι – Τραβέρσα «Βίσογκραντ» - «Κοιλάδα Πυροβόλων» – Κορυφή 2156.
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Υ/Δ: +1471
Χμ: 22 Χμ.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: 2+
ΧΡΟΝΟΣ: 12 ώρες με επιστροφή και μικρά διαλλείματα. (Υ/Δ 250 ΜΑΩ).
ΣΗΜΑΝΣΗ: Καλή Νέα σήμανση με τις άοκνες προσπάθειες του ΟΣ Αριδαίας Κίτρινο χρώμα και πινακίδες κατεύθυνσης.
Νερό στην Διαδρομή: Ναι. Από την αφετηρία, και από πυγή στον βράχο (6) σε υψόμετρο 1615Μ.
Προσοχή: Η χάραξη της διαδρομής στον χάρτη είναι ενδεικτική της κατεύθυνσης και δεν είναι απόλυτα ακριβείς.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Νομός Πέλλας – Αλμωπία – Αριδαία – Χωριό Αετοχώρι.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ.
Ξεκινάμε την διαδρομή από την πλατεία του χωριού και 685Μ υψόμετρο (1) και παίρνουμε τον δρόμο δεξιά του δημοτικού σχολείου όπου συναντάμε και τα πρώτα σημάδια, (Κόκκινη μπογιά σε άσπρο πλαίσιο), αμέσως μετά τις στάνες αφήνουμε τον δρόμο και μπαίνουμε σε μονοπάτι δεξιά μας, που όμως στην αρχή του δεν είναι σαφές. Προχωράμε με Βορειοδυτική ΒΔ κατεύθυνση έχοντας αριστερά μας ρέμα, σύντομα βγαίνουμε σε χωματόδρομο με εγκαταλελειμμένο φυλάκιο ,ακολουθούμε τον χωματόδρομο και συναντάμε παλιά απαγορευτική μπάρα. Συνεχίζουμε την πορεία μας έχοντας αριστερά μας θέα το χωριό και τον κάμπο, και μπροστά μας χαρακτηριστικό βράχο που δημιουργεί πέρασμα «πόρτα» στον δρόμο μας (2) 40 λεπτά από την αφετηρία μας. Όταν φτάσουμε στον βράχο αξίζει τον κόπο να παρατηρήσουμε την διαμπερή σπηλιά που δημιούργησε ο στρατός στον βράχο κατά το πρώτο παγκόσμιο πόλεμο προκειμένου να παρακολουθεί τον κάμπο. Αφού περάσουμε τον βράχο συνεχίζουμε τον δρόμο έχοντας αριστερά μας συρματόπλεγμα εκτροφείου θηραμάτων, σύντομα συναντάμε ρέμα και ο δρόμος κάνη κλειστή στροφή (φουρκέτα) αριστερά. Εδώ χρειάζεται προσοχή γιατί αφήνουμε τον δρόμο και μπαίνουμε στο μονοπάτι δεξιά μας αμέσως μετά το ρέμα (κόκκινα εμφανή σημάδια).
Ήμαστε σε υψόμετρο 830Μ, αφού καλύψαμε +145 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 2,1Χμ σε χρόνο 50 λεπτών από το Αετοχώρι.
Μπαίνουμε στο μονοπάτι με κατεύθυνση Βορειοδυτική ΒΔ, στην αρχή χρειάζεται προσοχή γιατί κινούμαστε σε πυκνή χαμηλή βλάστηση και ορισμένες φορές το μονοπάτι δείχνει να χάνετε, εμείς πρέπει να διατηρούμε ΒΔ πορεία, σύντομα όμως μπαίνουμε σε δάσος με οξιές όπου συναντάμε όμορφο ρέμα που το περνάμε αριστερά Δυτικά Δ και μπαίνουμε πλέων σε καλογραμμένο μονοπάτι που ανηφορίζει με «καγκέλια» την πλαγιά του βουνού έχοντας δεξιά την ρεματιά. Στην αρχή το μονοπάτι κινείτε σε ξέφωτα δίνοντας μας θεά στον κάμπο και στο Αετοχώρι, στην συνέχεια μπαίνει σε θαυμάσιο δάσος με θεόρατες οξιές. Προσοχή: Στο τμήμα αυτό του μονοπατιού συναντάμε πολλές διακλαδώσεις και θα πρέπει να προσέχουμε ώστε να ακολουθούμε την διακλάδωση που έχει τα σημάδια, ώσπου να φτάσουμε σε φαρδύ δασικό δρόμο που έρχεται από το Αετοχώρι (4).
Ήμαστε σε υψόμετρο 1330Μ, αφού καλύψαμε +500 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 2,7Χμ σε χρόνο 1 ώρας και 20 λεπτών από την αρχή του μονοπατιού (4).
Περνάμε τον δρόμο διαγώνια αριστερά και ανηφορίζουμε στην αρχή σε κακοτράχαλο δρόμο που στην συνέχεια γίνεται φαρδύ μονοπάτι, καθώς ανηφορίζουμε βλέπουμε για πρώτη φορά την Κόκκινη Πέτρα που σηματοδοτεί την πορεία μας, κινούμαστε σε κάθετη πλαγιά στην αρχή σε ξέφωτο και στην συνέχεια σε δάσος με θεόρατες οξιές και βράχια ώσπου βγαίνουμε σε ξέφωτο. Βλέπουμε Δυτικά στο βάθος το βράχινο μέτωπο «Αεροπόρος» όπου στην ράχη του βρίσκονται τα περίφημα Πυροβόλα. Συνεχίζουμε την πορεία μας, στα δεξιά μας έχουμε την Κόκκινη Πέτρα που την προσπερνάμε λίγο αργότερα από τα αριστερά της, σύντομα βγαίνουμε από το δάσος, στα αριστερά μας Δυτικά Δ συναντάμε μικρό ρέμα όπου μπορούμε να προμηθευτούμε νερό (5).
Ήμαστε σε υψόμετρο 1480Μ, αφού καλύψαμε +150 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 0,8Χμ σε χρόνο 30 λεπτών από τον Δασικό δρόμο (5) και 2,5 ώρες από το Αετοχώρι.
Ήμαστε στην αρχή της «Κοιλάδας των βράχων», απότομης πλαγιάς με ανάγλυφο σε πολλά επίπεδα, από παντού τρέχουν νερά και είναι διάσπαρτη με ογκόλιθους. Αριστερά μας έχουμε τις κάθετες πλαγιές του Μαύρου Βράχου, δεξιά του Καλόγερου, βόρια μπροστά μας επιβλητικό το «Βίσογκραντ». Από το σημείο αυτό και πάνω η σήμανση είναι προβληματική και πορεία μας ασαφής όμως δεν δημιουργείτε πρόβλημα προσανατολισμού, κατευθυνόμαστε με Βόρεια Β κατεύθυνση σχεδόν στο κέντρο της κοιλάδας αλλάζοντας επίπεδα με προορισμό ψηλά σε χαρακτηριστικό βράχο στο κέντρο του ορίζοντα της κοιλάδας. Από το ρέμα (5) προχωράμε στα δεξιά στην ρίζα του βράχου, τον προσπερνάμε και κατευθυνόμαστε προς το κέντρο της κοιλάδας από ασαφή μονοπάτια, ώσπου να δούμε στο βάθος στο τέλος της κοιλάδας χαρακτηριστικό βράχο να δημιουργεί δυο πύλες «πόρτες» για την έξοδο από την κοιλάδα. Προχωράμε προς τον βράχο, στην ρίζα του αριστερά έχει πυγή με νερό που είναι και το τελευταίο νερό που βρίσκουμε, και δεξιά ερείπια κτίσματος, στα δεξιά και αριστερά του έχει κομμάτια των «Συμμαχικών δρόμων» από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο (6).
Ήμαστε σε υψόμετρο 1630Μ, αφού καλύψαμε +150 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 0,45Χμ σε χρόνο 30 λεπτών από τον από την ρεματιά (5).
Αφού προμηθευτούμε με νερό ανηφορίζουμε από τα αριστερά με κατεύθυνση Βόρεια Βορειοδυτική ΒΒΔ, και στην συνέχεια Βόρεια Β έχοντας αριστερά μας ρέμα και δεξιά μας την πλαγιά. Ανηφορίζουμε έντονα παίρνοντας ύψος σταδιακά έχοντας αριστερά τις σαρωμένες πλαγιές της επιβλητικής κορυφής «Βίσοκραντ» (Ψηλός φράκτης ή τοίχος στα Ελληνικά) ώσπου Νοτιοανατολικά της κορυφής «Βίσογκραντ» διασταυρωνόμαστε με σαφές μονοπάτι (7).
Ήμαστε σε υψόμετρο 1930Μ, αφού καλύψαμε +300 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 0,9Χμ σε χρόνο 1 ώρας από τον βράχο με την πυγή (6) και 4 ώρες από το Αετοχώρι.
Το σταυροδρόμι βρίσκετε ανάμεσα σε δυο διάσελα. Δεξιά Ανατολικά Βορειανατολικά ΑΒΑ ακολουθώντας την συνοριακή γραμμή πότε από τον «Συμμαχικό δρόμο» και πότε από μονοπάτι καταλήγει στην Μεγάλη και Μικρή Τζένα. Από αριστερά Δυτικά Νοτιοδυτικά ΔΝΔ πηγαίνει σε διάσελο δυτικά της «Βίσοκραντ» και από εκεί στο Πίνοβο. Εμείς κατευθυνόμαστε αριστερά Δυτικά Νοτιοδυτικά ΔΝΔ περνώντας την «Τραβέρσα του Βίσονκραντ». Η τραβέρσα κινείτε στην αρχή στην Νότια πλαγιά με κατεύθυνση Δυτική Δ σύντομα περνάει ανάμεσα από βράχο «Πόρτα». Από εδώ έχουμε θέα στα Ανατολικά την μικρή και μεγάλη Τζένα, στα Νότια την βραχοπλαγιά του Αεροπόρου και την Πίνοβο. Συνεχίζουμε φτάνουμε σε ράχη που κατεβαίνει από την κορυφή, η τραβέρσα αλλάζει κατεύθυνση σε Νοτιοδυτική ΝΔ και καταλήγει σε σέλωμα επάνω στην συνοριακή γραμμή (8). Από την προηγουμένη ράχη και από εδώ μπορούμε εάν επιθυμούμε να ανέβουμε με πολύ κόπο στην κορφή «Βίσονκραν» (2-2,5 ώρες ~ με επιστροφή).
Ήμαστε σε υψόμετρο 2000Μ, αφού καλύψαμε +70 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 1,9Χμ σε χρόνο 30 λεπτών από την διασταύρωση (7).
Συνεχίζουμε σε φαρδιά ράχη με Νοτιοδυτική ΝΔ κατεύθυνση και σταδιακά Νότια ώσπου φτάνουμε σε πλάτωμα κορυφής σε υψόμετρο 2050Μ (8α) με ερείπια παλιού φυλακίου. Από το σημείο αυτό βλέπουμε τον «Συμμαχικό δρόμο» και την πορεία που θα ακολουθήσουμε για να πάμε στην κορυφή την οποία δεν βλέπουμε ακόμα. Συνεχίζουμε κατηφορίζοντας ελεύθερα με Νότια Ν κατεύθυνση σε λιβάδια ώσπου σε φαρδύ «Λαιμό» σε υψόμετρο 2000Μ 0,7Χμ και 15 λεπτά από τα ερείπια, συναντάμε τον «Συμμαχικό δρόμο». Ακολουθούμε τον δρόμο έχοντας τις νοτιοδυτικές πλαγιές του «Αεροπόρου» αριστερά μας ώσπου φτάνουμε σε κοιλάδα που είναι εγκαταλελειμμένα τα περίφημα ορεινά πυροβόλα (9).
Ήμαστε σε υψόμετρο 2070Μ, αφού καλύψαμε +50-50+70 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 2,1Χμ σε χρόνο 40 λεπτών από την διασταύρωση (7).
Συνεχίζουμε μετά τα πυροβόλα με κατεύθυνση Δυτική Δ, περνάμε αριστερά από βραχώδη κορυφή, και από την ράχη κατηφορίζουμε Νοτιοδυτικά ΝΔ σε ομαλή λεκάνη ώσπου καταλήγουμε σε σέλωμα από όπου αρχίζουμε να ανηφορίζουμε τραβερσάροντας την Βορειοανατολική ΒΑ πλαγιά της κορυφής, φτάνουμε σε ράχη έχοντας μπροστά μας βράχια που μπορούμε να τα προσπεράσουμε είτε από τα ανατολικά είτε από τα δυτικά και να καταλήξουμε σε κορυφή (10).
Ήμαστε σε υψόμετρο 2156Μ στην θέση «Κορφούλα» την ψηλότερη κορυφή του Πίνοβου, αφού καλύψαμε +86 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 1,1Χμ σε χρόνο 50 λεπτών από την κοιλάδα με τα πυροβόλα (9) και 6 ώρες από το Αετοχώρι.
Συνολικά από την αρχή της διαδρομής καλύψαμε +1471 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 12,05Χμ. σε χρόνο 6 ωρών και 10 λεπτών από την αρχή της διαδρομής.
Επιστροφή από την ίδια διαδρομή έχοντας την προσοχή να μην παρακάμψουμε πριν από βράχο «Πόρτα» στα Βορειοανατολικά της τραβέρσας, μιας και τα ανάγλυφα του τοπίου μοιάζουν και η σήμανση δεν είναι επαρκής.

1 Χάρτης διαδρομής.
2 Η τεχνίτη σπηλιά.
3 Παράθυρο με θέα τον κάμπο της Αλμωπίας.
4 Ο βράχος που είναι η σπηλιά όπως φαίνεται από τον κάμπο. Στον κύκλο το παράθυρο.
5 Στην ρεματιά με τον καταρράκτη.

[Μήτρου Τάκης]

Τα «Ορεινά Πυροβόλα».
Το Πίνοβο εκτός από το θαυμάσιο πολυποίκιλο ανάγλυφο του, την χλωρίδα και την πανίδα του, διαθέτει και κομμάτια της ιστορίας των Βαλκάνιων και της χώρας μας, με αποκορύφωμα τις μάχες που δόθηκαν κατά τον A' παγκόσμιο πόλεμο σε όλο τον ορεινό όγκο του Βόρα. Διάσπαρτα είναι τα ερείπια οχυρωματικών έργων και κτισμάτων, οι περίφημοι «συμμαχικοί δρόμοι» είναι ορατοί παντού. Άξιο θαυμασμού είναι η κοιλάδα με τα τρία ορεινά πυροβόλα τα οποία συνέβαλαν αποφασιστικά στην έκβαση των μαχών και έμειναν εγκαταλελειμμένα έως και το 2009. Δυστυχώς σήμερα απόμειναν να χάσκουν οι τρεις πέτρινες τάφροι από τις βάσεις τους.

Η ιστορία των πυροβόλων.
Καλοκαίρι του 1914. Στο Σεράγεβο δολοφονείται Ο διάδοχος του Αυστριακού (Ουγγρικού) Θρόνου από Σέρβους εθνικιστές. Μια δολοφονία που Θα έφερνε τον όλεθρο στην Ευρώπη. Η Αυστρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Σερβίας. Δημιουργήθηκαν δύο αντίπαλα στρατόπεδο. Από την μία πλευρά Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ρωσία και Σερβία και από την άλλη Αυστρία, Γερμανία, Βουλγαρία, Τουρκία. Ο πόλεμος άρχισε στο δυτικό μέτωπα και σταδιακά επεκτάθηκε και στη βαλκανική χερσόνησο.
Οι Σέρβοι κυκλωμένοι από τους ενωμένους Αυστριακούς, Γερμανούς και Βούλγαρους, αντιστάθηκαν στα δυσπρόσιτα βουνά της Σερβίας και ύστερα από θυελλώδεις μάχες υποχώρησαν προς τα Νότο. Μετά από απίστευτες περιπέτειες στα χιονισμένα βουνά, άλλοι κατέληξαν στις Δαλματικές ακτές, ενώ άλλοι υπεχώρησαν προς την Αλβανία την οποία διέσχιζαν και κατέληξαν στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα ακόμα ήταν ουδέτερη, οπότε οι Σέρβοι αφοπλίσθηκαν και συγκεντρώθηκαν στην Κέρκυρα όπου κατέφθασαν με γαλλικά πλοία και οι
ομοεθνείς τους που είχαν καταφύγει στις Δαλματικές ακτές.
Ένα πολύ μεγάλο μέρος των Σέρβων εξασθενημένοι από τις κακουχίες προσβλήθηκαν από επιδημίες και άφησαν την τελευταία τους πνοή στην Κέρκυρα. Με αυτά τα γεγονότα έφτασε το 1915. Οι σύμμαχοι δημιούργησαν δεύτερα μέτωπα στην Ελλάδα και αποβίβασαν στρατό στη Θεσσαλονίκη, ενώ η Ελλάδα παρέμεινε τυπικά ουδέτερη. Οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι είχαν προσωρινά σταματήσει στο Σερβοελληνικά σύνορα.
Οι σκληροτράχηλοι Σέρβοι που βρίσκονταν στην Ελλάδα, αναδιοργανωθήκαν και ζήτησαν να πάνε στο μέτωπα των ελληνικών συνόρων για ν’ αντεπιτεθούν στις δυνάμεις κατοχής της χώρας τους. Ύστερα από αιματηρές μάχες κατάφεραν ν’ απωθήσουν τους εισβολείς από την κορυφογραμμή του Καϊμακτσαλάν και της Τζένα. Πίσω όμως από τη γραμμή των συνόρων υπήρχε και μια δεύτερη οχυρωμένη γραμμή που μπορούσε να προσβληθεί μόνο με τη βοήθεια βαρέος πυροβολικού. Το πρόβλημα ήταν να φτάσουν τα πυροβόλα πάνω στο απάτητα βουνά. Οι σύμμαχοι παραιτήθηκαν από το εγχείρημα ενώ οι Σέρβοι με απέραντη υπομονή και με ελάχιστο τεχνικά μέσα - τροχαλίες κ.λπ. - κατόρθωσαν ν’ ανεβάσουν στην κορυφογραμμή των συνόρων πυροβόλα μεγάλου διαμετρήματος. Όταν άρχισε η επίθεση οι Γερμανοβούλγαροι αιφνιδιάστικαν γιατί δεν μπορούσαν να προβλέψουν μια τέτοια εξέλιξη.
Μετά την προέλαση των Σέρβων κρίθηκε ασύμφορο να ξανακατεβάσουν τα πυροβόλα με αποτέλεσμα να κείτονται ακόμα και σήμερα πάνω στην γραμμή των συνόρων.
Ιστορικό Κείμενο από τον Σταύρο Λίβα.
Πυγή. Περιηγήσεις Ημερησίας Τεύχος 23

21 Πηγαίνοντας για τον «Συμμαχικό δρόμο».
22 Τα ορεινά πυροβόλα.
23 Τα ορεινά πυροβόλα.
24 Μπροστά ο κώνος του Μαύρου Βράχου και πίσω η Τζένα.
25 Καλά μην κάνετε έτσι ένα τσιγάρο δρόμος και το Πίνοβο και τα χρονιά.

[Μήτρου Τάκης]

6 Ανηφορίζοντας στο δάσος.
7 Πριν Την Κόκκινη Πέτρα.
8 Πριν Την Κόκκινη Πέτρα.
9 Η Κόκκινη Πέτρα.
10 Η ρεματιά στην αρχή της κοιλάδας.

[Μήτρου Τάκης]

11 Αχ ξεδίψασα.
12 Ο κάμπος της Αλμωπίας στην ομίχλη.
13 Ο Κόκκινος Βράχος.
14 Ξαπόσταμα στον βράχο με την πηγή.
15 Η κοιλάδα των βράχων από την τραβέρσα του Βίσογκραντ.

[Μήτρου Τάκης]

16 Η δυτική «πόρτα».
17 Ο «Αεροπόρος».
18 Ο κάμπος της Αλμωπίας στην ομίχλη.
19 Η Βίσογραντ και στο βάθος η Τζένα.
20 Στις ομαλές ράχες του Πίνοβου.

[nektaman]

φοβερό οδοιπορικό σε ένα ιστορικό μέρος, (αν και ποιό σημείο στην βαλκανική δεν είναι ιστορικό αλλά τέλος πάντων)..και η ιστορική αναδρομή περι των πυροβόλων χρησιμότατη, μπράβο Τάκη, συνέχισε....

[Μήτρου Τάκης]

Ενημερωτικά, να σας πω πως τα κανόνια πλέον δεν υπάρχουν. Τα κατέβασε ο στρατός έναν Σεπτέμβρη -του 2009 ή του 2010 αν θυμάμαι καλά- με ελικόπτερο. Θα τα πήγαιναν ντεμέκ σε κάποιο μουσείο.

.
Ντεμέκ, τα δυο είναι σε κάποια "συλλογή" σε στρατόπεδο στην Κρήτη. Το πρώτο το κατέβασαν πριν το 95 γιατί όταν πήγαμε εμείς έλειπε τόσο το πυροβόλο όσο και τα δεκάδες βλήματα (Μην μπερδεύεσαι) που ήταν διάσπαρτα τριγύρω.

[niki_kar]

Ενημερωτικά, να σας πω πως τα κανόνια πλέον δεν υπάρχουν. Τα κατέβασε ο στρατός έναν Σεπτέμβρη -του 2009 ή του 2010 αν θυμάμαι καλά- με ελικόπτερο. Θα τα πήγαιναν ντεμέκ σε κάποιο μουσείο.

Επεξεργασία:
Μετά είδα την αναφορά σου Τάκη για τα κανόνια και έκρινα το μήνημα μου περιττό μιας και το αναφέρεις ήδη παραπάνω. Έσβησα το μήνυμα μου αλλά είδα πως μόλις μου είχες απαντήσει. Οπότε το ξαναδημοσιεύω.

[dadan]

αν θυμάμαι καλά- με ελικόπτερο.

Τους κεραυνούς πάντως αποκλείεται να τους ξεχάσεις

[niki_kar]

Ε μα, ξεχνιούνται εκείνα τα αστροπελέκια;;;;

[jtj]

αυτο που τα βγαζουν και τα κατεβαζουν δεν μπορω να το καταλαβω. τα ιδια κανουν και με τις σιδερενιες στρατιωτικες γεφυρες κλπ.

[koukos]

Γεια σας φίλοι-ες.Υπάρχει κάπου η διαδρομή;

[Μήτρου Τάκης]

Γεια σας φίλοι-ες.Υπάρχει κάπου η διαδρομή;

Η περιγραφή της διαδρομής και άνοιξε την φωτογραφία ΝΩ 1 είναι ο χάρτης. Το μονοπάτι είναι καλά σημαδεμένο από τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΙΔΑΙΑΣ

[niki_kar]

Αρχεία για GPS για το Πίνοβο υπάρχουν εδώ http://www.hellaspath.gr/index.php?p=2&m=1&mntid=48